O rasie

HISTORIA

Niewątpliwie Siberian Husky to rasa pierwotna, pochodząca z rejonu Kołymy w północnej Syberii gdzie był hodowany głównie przez Czukczów, ale także przez Kamczadałów, Koriaków i Jagakirów.
Około pół miliona lat temu wiele paleoazjatyckich, prymitywnych plemion zamieszkiwało te tereny, gdy były one cieplejszym i bardziej przyjaznym terenem łowieckim. Ludzie żyli tam niemal w epoce kamiennej - zdobywali pożywienie polując, w czym pomagały im psy myśliwskie. Każda grupa stworzyła własny typ psa w zależności od wymagań łowieckich, ukształtowania terenu, występujących temperatur czy grubości pokrywy śnieżnej.
Czukcze żyli na półwyspie rozciągającym się z Syberii w kierunku Alaski. Około 3000 lat temu klimat uległ znacznemu ochłodzeniu, toteż Czukcze zaczęli wykorzystywać psy do ciągnięcia sań. Lud ten żył w stałych osadach, w głębi lądu i aby polować musiał przemierzać duże odległości. Ideałem psa było więc niewielkie zwierzę, które potrzebowało mało pokarmu, ale było na tyle silne, aby ciągnąć upolowaną zdobycz z umiarkowaną prędkością na długich dystansach. Kiedy zaistniała potrzeba przewiezienia cięższego ładunku, pożyczano psy od sąsiadów i zamiast 6-8 zaprzęgano 16 lub 18. Selekcja hodowlana opierała się wyłącznie na zdolności psa do pracy. Zostawiano jedynie najlepsze suki, wszystkie samce zaś o ile nie posiadały wybitnych cech – kastrowano. Zabieg ten miał na celu nie tylko ukrócenie zbędnych kojarzeń, ale pomagał psom w utrzymaniu tłuszczu na ciele. Doskonale zadbane czukockie zaprzęgi liczące 20 psów potrafiły podobno przebyć w ciągu 6 godzin odległość 120 km i ciągnąć ciężar około 600 kg. Były one często używane przez Rosjan do transportu pasażerów i poczty. Pokonywały wówczas 160 - 180 km dziennie w szybkim tempie. W ciepłych porach roku, psy były spuszczane i same musiały dbać o pożywienie, dzięki temu przeżywały tylko zwierzęta najsprytniejsze i najbardziej zaradne.

Słowo "husky" w języku miejscowym znaczy ochrypły i kiedyś określano w ten sposób wszystkie psy używane do ciągnienia sań, obecnie nazwa ta przysługuje jedynie rasie siberian husky. Można spotkać się jeszcze z typem psa, zwanym alaskan husky, jednak nie jest to rasa, ani tym bardziej połączenie cech alaskan malamuta i siberian husky. Husky alaskańskie to krzyżówki wielu ras, w tym wyżłów i chartów, nie sposób ich nazwać rasą gdyż nierzadko są do siebie zupełnie nie podobne (np. uszy stojące lub klapnięte). Wymaga się od nich tylko szaleńczej pasji do biegu.

Siberian Husky zostały sprowadzone do Kanady w 1909 r. przez rosyjskiego handlarza futrami Pelzhandlera Goosak'a , ale nie jest wykluczone, że mogły się tam przedostać znacznie wcześniej. Goosak wystawił zaprzęg w wyścigu "All Alaska Sweepstake" na dystansie 650 km. W porównaniu z miejscowymi psami zaprzęgowymi wydawały się być tak niepozorne, iż początkowo zostały wyśmiane i ochrzczone mianem "syberyjski szczur". Jakież było zdziwienie, gdy zaprzęg owych "szczurów", prowadzony przez Thurnstrup'a, po pokonaniu morderczego dystansu zjawił się na mecie jako trzeci. I tak rozpoczął się ciąg zwycięstw tych niepozornych psów. W 1910 r. na trasie tego samego wyścigu John Johnson ze swym zaprzęgiem husky uzyskał rekordowy czas 74 h. 14 min. 39 sek., pobity dopiero niedawno, w 1983 r. W latach 1915, 1916 i 1917 wygrywał słynny zaprzęg husky Leonarda Seppali.

Psy Seppali dały początek hodowli tej rasy na kontynencie amerykańskim gdzie jako szybkie i wytrzymałe prędko zyskały sławę i uznanie. Rozwój hodowli doprowadził do zarejestrowania rasy przez "Amerykański Kennel Club". Krzyżówki z miejscowymi psami doprowadziły do uzyskania typu uniwersalnego. Psów używano nie tylko w sporcie, ale również w pracy - do przewożenia niezbyt ciężkich ładunków i poczty.

Słynny norweski badacz Roald Amundsen (1872-1928), planując ekspedycję naukową z Alaski na Biegun Północny, wybrał do transportu sprzętu właśnie husky . Niestety wybuch I wojny pokrzyżował plany ekspedycji, a sprowadzone przez Amundsena psy rozpowszechniły się po Kanadzie i USA.

Kiedy w latach 1950-60 rozkwitła hodowla Husky w Ameryce Północnej przewieziono pierwsze egzemplarze tych psów do Europy. Popularność siberian husky w Europie znacznie wzrosła wraz z rozwojem sportu zaprzęgowego, a jego liczebność gwałtownie rosła.

Tradycje tego sportu w naszym kraju są bardzo krótkie. Pierwsze zawody odbyły się w 1991 r. w Pomiechówku pod Warszawą - kilkoro uczestników wystartowało w klasie skandynawskiej. W 1992 r. w Świdrze wystartowały 4 zaprzęgi - 3 czeskie i 1 polski. Od 1996 r. zawody organizowane są już przez kilka ośrodków: Warszawę, Jaworze Zawoję, Niepołomice, Sobótkę, Wysoką, Wadowice i Zakopane, w sezonie 1997 - 98 do grona organizatorów dołączył Kwidzyn. Husky stratują w klasie skandynawskiej lub w klasach: A1 - od 6 do 8 psów, B1 - 4 do 6 psów i C1 - 2 - 4 psy.

źródła: Przyjaciel Pies, www.husky.com.pl

TEMPERAMENT

Ma niezwykle żywy temperament przez co podatny jest często na stres. Jest inteligentny, ciekawski i przebiegły. Jest bardzo czujny ale nie mają instynktu posiadania właściwego psom stróżującym, nie jest nieufny w stosunku do obcych, nie jest agresywny w stosunku do innych psów. Bardzo łatwo przystosowuje się do zmiany domu i właściciela. Nie lubi się podporządkowywać i nie toleruje przymusu fizycznego, ale gdy chce się przypodobać właścicielowi, chętnie wykonuje jego polecenia. Będzie to jednak ich dobra wola, a nie efekt tresury. Jest mistrzem w wymyślaniu sposobów na wydostanie się z zamknięcia. Często zdarzają się ucieczki psów, które natura skłania do coraz to nowych wędrówek. Pies ten jest zahartowany do arktycznego zimna. Odznacza się wielką siłą, odwagą i wytrzymałością. Dorosły pies zachowuje się z godnością i w pewnej mierze z rezerwą.

Husky są odważne silne i wytrzymałe, doskonale polują. W naturalnych warunkach ich pożywieniem były resztki z ryb, fok czy też wielorybów, pozostawione przez ludzi. Nauczyły się polować na ryby, co czynią z niezwykłą zręcznością, podobnie jak niedźwiedzie. Żywiły się także krabami, małżami, ptasimi jajami, padliną, małymi gryzoniami a nawet potrafiły upolować zająca. Nierzadkie były wypadki kanibalizmu, gdy jeden z członków zaprzęgu zasłabł.
Sfora Husky rządzi się prawami wilków, raz ustalona hierarchia jest ściśle przestrzegana, a stado jest niebezpieczne dla każdego intruza. Cechą charakterystyczną tych psów jest to, że częściej wyją niż szczekają. Na całym świecie Husky to ceniony towarzysz zabaw dla dzieci.

Na pewno nie jest to rasa dla każdego. Jak mówią niektórzy: "kto raz kupi Husky, albo więcej nie powtórzy tego błędu, albo będzie miał ich całą gromadkę." Najważniejszą rzeczą, jaką musimy dysponować w opiece nad husky to czas! Psiaki te muszą się wybiegać (niekoniecznie luzem - ale np. przy rowerze lub na długiej, kilkunastometrowej lince), a pozostawione same sobie w domu mogą urządzić istną demolkę. Absolutnie nie zgadzam się z tym, że nie powinno się ich trzymać w bloku. To nieprawda. Nie będzie im to przeszkadzać, jeśli tylko zapewnimy im optymalną ilość ruchu. Trzymając Husky w domku z wybiegiem należy koniecznie wybudować kojec, w którym psiak będzie mógł przebywać pod naszą nieobecność, a ogrodzenie właściwego wybiegu musi być wysokie (2 metry nie są żadną przeszkodą dla psa tej rasy) i głęboko podmurowane. Musimy liczyć się z tym, że drzewka i grządki zostaną "przerobione" w suche badyle i wykopaliska ;).

Szkopuł tkwi w tym, że sam ogródek, choćby największy na wiele się nie zda – pies szybko go pozna i znudzi się, zatem będzie chwytał się wszelakich możliwości wydostania się na zewnątrz. Dołem, górą lub przez dziury w ogrodzeniu. Jest mistrzem w wymyślaniu sposobów na wydostanie się z zamknięcia.

Pamiętajmy, że Husky nie da się wyszkolić na przewodnika czy stróża i obrońcę. Nie znaczy to jednak, że możemy zaniedbać etap socjalizacji psa (szerzej o tym w rozdziale: wychowanie) ani też, że są to psy głupie i bezmyślne – wręcz przeciwnie, ich iloraz inteligencji zaskoczyłby niejednego właściciela :) Musimy zawsze starać się być o ułamek sekundy szybsi niż on. Liczmy się z tym, że Husky, puszczony luzem może udać w sobie tylko znanym kierunku, nie zważając na nasze wołanie. Ale wróci - byleby nie spotkał po drodze samochodów czy "miłych" ludzi...

Względem innych zwierząt zachowuje się różnie. Ma silnie rozwinięty instynkt łowiecki, więc możliwe, że zechce zapolować na naszego kota/kanarka/gryzonia/żółwia. Trzeba mniejszego kolegę zabezpieczyć przed ewentualną napaścią. W stosunku do innych psów, jeśli tylko nie chodzi o obronę terytorium – są przyjacielskie i chętne do zabaw. Cenią sobie życie w grupie. 

WYGLĄD

Husky to w każdym calu "pies średni". Psy mierzą najwyżej 60 cm. Generalnie też są większe i mają bardziej obfite futro. Te futro składa się z dwóch warstw. Wierzchniej okrywy, włosów sztywnych i leżących oraz podszerstka – gęstego puchu chroniącego przed zimnem (ciepłem także), które psy zrzucają dwa razy do roku. Regularne szczotkowanie w dużej mierze zapobiega przed fruwaniem kłębków sierści po całym domu, jednak nie jest to skuteczność stuprocentowa. Generalnie psy mieszkające w ogrodzie linieją dwa razy a dobrze ;) a te z mieszkań – przez cały rok, jednak nie tak gwałtownie.

KOLORY

Siberian Husky występują w pełnej gamie umaszczeń, po całkowicie białe do czarnych. Wszystkie są dopuszczalne. Sędziowie nie powinni mieć więc szczególnych upodobań, muszą sprawiedliwie oceniać psy jednolicie białe i karygodne jest obniżanie oceny psom tylko z powodu umaszczenia. Trudno znaleźć granice i dokładnie określić, który pies jest piaskowy, a który beżowy. Można na przykład przyjąć takie kryteria, jednak absolutnie nie jest to podział oficjalny - taki nie istnieje i zapewne nigdy nie powstanie. W ciągu życia Husky potrafią zmieniać swoje ubarwienie, z jasnego w ciemny i odwrotnie, a jest tyle odcieni maści, że nie sposób ich precyzyjnie sklasyfikować

• czekoladowo-białe, brązowo-białe - bardzo ciemna rudość, wręcz typowy brąz najczęściej z wątrobianym nosem. 
• rudo-białe, czerwono-białe - o klasycznym miedzianym odcieniu, wyraźnym kontraście z bielą
• kremowe, beżowe, piaskowe, bursztynowe - wariant pomiędzy klasyczną bielą a zdecydowaną rudością
• szaro-białe, wilczaste - typowy szary kolor, z czarnymi końcówkami włosów
• srebrno-białe - zdecydowanie jaśniejsze, zawsze z białym podszerstkiem
• czarno-srebrne, czarno-szaro-białe - grzbiet czarny a boki są jaśniejsze
• czarno-biały - zdecydowana czerń, bez szarych znaczeń, wyraźnie zaznaczony kontrast
• pinto, piebald - łaciate jak krówki lub dalmatyńczyki, łaty we wszystkich możliwych barwach
• biały - po prostu, z nosem czarnym lub wątrobianym

 
czarno - szaro - biały & biały

                 
srebrno-biały & rudo-biały

               
czarny & czarno-biały

         
szaro-biały & piebald/pinto

 
czekoladowo-biały & bursztynowy

MASKI

Cechą charakterystyczną dla tej właśnie rasy jest specyficzny układ kolorów na głowie. Może on przyjmować różne formy - czapeczki, okularów, strzałek, gwiazdek... Najlepiej ilustrują to fotografie, choć to tylko mały procent możliwości.....

OCZY

Piękne, bo niecodzienne, ale... Na temat oczu husky niezorientowane w temacie osoby potrafią wymyślać tak niestworzone historie, że Nobel i Oskar niewystarczyłyby do nagrodzenia ich pomysłowości. Jedni tylko niebieskookie husky uważają za w pełni rasowe, inni litują się nad psami z bielmem na oku, a jeszcze inni podejrzewają wlaścicieli husky o stosowanie koloryzujących szkieł kontaktowych. Doprowadziło to do sytuacji, że wielu zapragnęło mieć psa wzbudzającego takie emocje, dlatego czarno-białe, niebieskookie husky to do dziś najmodniejszy "wariant" :-( Niesamowite spojrzenie niebieskich tęczówek niejednemu zawróciły w głowie, kupił oczy, nie patrząc na wymagania psa... Ale nie o tym tu mówimy. Oczy husky mogą być niebieskie (ciemne lub jasne), zielone, brązowe, miodowe... każde oko może być innego koloru, a jedno - wielokolorowe. Wszystkie możliwości są dopuszczalne, jednakowo traktowane przez wzorzec jednak... zagraniczni sędziowie bardziej preferują oczy brązowe. Związane jest to z ich mniejszą podatnością na choroby i uszkodzenia. Jak to jest dokładnie, opisaliśmy w dziale weterynaria

TYP CZESKI (WYŚCIGOWY), AMERYKAŃSKI I EUROPEJSKI (ZGODNY ZE WZORCEM)?

Na skutek nieprzemyślanej hodowli, tylko w jednym kierunku - albo wystawy, albo wyścigi powstały dwa odmienne typy husky. Ten trzeci jest "w sam raz". Czasem różnice są tak wielkie, że z trudem można stwierdzić, że jest to ta sama rasa. W dobrych hodowlach każde szczenię jest ładne, ma szanse na zwycięstwa na wystawach i jednocześnie dobrze sprawdza się w zaprzęgu. Jednak na prawdziwych wyścigach nie ma szans, ponieważ te zwyrodniałe husky biegające potrafią tylko biegać. Zwyrodniałe?  To temat rzeka. Najczęściej są to psy o krótkim włosie, dużych uszach, długich i chudych nogach - selekcjonowane tylko pod względem szybkości jaką potrafią osiągnąć. Są to psy tylko do sprintów. Na długie dystanse potrzebny jest zaprzęg złożony z większej ich liczby. Pseudohodowcy często tłumaczą fatalny wygląd ich psów właśnie tym, że należą one do typu czeskiego, zwanego także wyścigowym. Po czasie okazuje się, że nawet w zaprzęgu nie bardzo chcą biegać. A przecież wystarczyło się "wypośrodkować w hodowli"... Ludzie zapominają, że do biegu niezbędna jest prawidłowa budowa. Także psy w typie amerykańskim wyglądają "przesadnie". Bardzo mocna budowa i krótkie kończyny. Nazwa tego typu jest jednak myląca ponieważ husky w Ameryce to nie tylko takie właśnie czołgi. W Czechach także  chudzielce nie stanowią 100% haszczakowej populacji. W hodowlach tylko i wyłącznie psów wystawowych husky nigdy nie widziały zaprzęgu, dlatego zatraca się w nich naturalna chęć do pracy w zaprzęgu. A przecież wystarczyło się "wypośrodkować w hodowli"... Na szczęście coraz większa liczba hodowców stara się łączyć piękno eksterieru z niesamowitym temperamentem i wolą ciągnięcia. Jednym słowem hodują zgodnie ze wzorcem, który jest tylko jeden i nie rozróżnia jakichkolwiek typów. 

PODSUMOWUJĄC

PLUSY

• przyjacielski, doskonały pies rodzinny, chętny do zabaw
• idealny towarzysz wycieczek, rowerowych przejażdżek
• rasa raczej odporna, nie obarczona chorobami dziedzicznymi
• niekłopotliwy w pielęgnacji
• „ekonomiczny” – potrzebuje niewielkich ilości pożywienia
• odporne na złe warunki klimatyczne
• „bajkowy” wygląd :)

• demolant i uciekinier
• instynkt łowiecki mają bardzo silnie zakorzeniony
• niewybiegany może stać się nerwowy i osowiały
• są to silne psy z wolą ciągnięcia, więc trzeba nie lada wprawy by je utrzymać na smyczy
• niezależny charakter i „sto pomysłów na minutę”
• linienie przebiega gwałtownie, kłębki sierści fruwają po całym domu